Terugblik familieavond ‘Persoonlijkheidsproblematiek en relaties’

Partners van mensen die te kampen hebben met langdurige psychische klachten en verslaving worden hierdoor vaak zwaar belast. In de praktijk zien we vaak dat hun rol van partner in die van mantelzorger veranderd. Soms gaat dat zo ver dat het gevoel ontstaat gevangen te zitten in een relatie die ten koste van jezelf gaat.

Auteur: Anneke van Toor, Familiecoach bij Kompassie

Donderdag 17 juni organiseerde Kompassie de online familieavond ‘Persoonlijkheidsproblematiek en relaties’. Pim Stumpe, familievertrouwenspersoon voor de LSFVP, interviewde deze avond Ria, naaste van iemand met persoonlijkheidsproblematiek. Ze vertelde over haar zoektocht naar hulp voor zichzelf.

Het verhaal van Ria

Ria was 43 jaar lang getrouwd met Kees voordat ze ruim een jaar geleden van hem scheidde. De klachten begonnen een jaar voordat ze trouwden en leken eerst somatisch: Kees was benauwd. Toen er niets fysieks aan de hand bleek, kwam de psychiater in beeld en kreeg hij pillen. Er werd niet gepraat. Wel ontstonden er angsten en fobieën. Een opname volgde, waarbij voor het eerst de term ‘hyperventilatie’ viel. Er kwam geen diagnose, maar wel meer pillen. Na zeven jaar huwelijk volgde een nieuwe opname, nu op de PAAZ. Eindelijk werd de oorzaak ontdekt: een onverwerkt jeugdtrauma. De vader van Kees pleegde zelfmoord toen hij 13 jaar was. Daar was in het gezin nooit over gepraat. De aandacht ging vooral naar zijn zus die al eerder in de psychiatrie belandde.

Invloed op naasten

Ondertussen had Ria het zwaar: ze was partner, moeder, werkte, deed steeds meer het huishouden en administratieve taken alleen. Ze vertelde dat ze maar doorging, omdat ze gewoon geen andere mogelijkheid zag. De kinderen hadden ook last van het gedrag van hun vader. Vooral de smetvrees maakte regelmatig het contact zeer moeizaam. Zelf ervoer ze de puberteit van de kinderen als iets wat ze er eigenlijk niet meer bij kon hebben.

In 2014 kreeg Ria borstkanker en moest een heel traject door. Dit was ook voor Kees erg moeilijk. Het raakte aan zijn verlieservaring en maakte hem depressief. Hij kon ook eigenlijk niet geloven dat ze hersteld was. Opnieuw volgde een opname, met daarna een manische periode. Kees werd vreselijk druk en zei vreemde dingen. Er was geen echte communicatie meer mogelijk. Ook verloren ze in die tijd diverse vrienden en familieleden door overlijden. Dit was voor Kees erg moeilijk.

‘Ik was op’

Na de ziekteperiode lukte het Ria niet meer de draad op haar werk op te pakken. Het was op. Ze kon niet meer. Ze had te lang zichzelf weggecijferd en door gegaan. De GGZ bood geen ondersteuning en daardoor kwam ze bij de familievertrouwenspersoon terecht. Die hielp haar uiteindelijk de keus voor scheiding te maken. Zelf had ze daar nog nooit aan gedacht, omdat er altijd nog hoop was op herstel. Die was nu vervlogen. De negativiteit kon ze niet meer aan en ook niet verhelpen. Het steunde haar heel erg dat familie en vrienden haar keus voor scheiding goed konden begrijpen. Het was de juiste oplossing, maar Kees was in paniek. Omdat hij daartoe niet in staat was, zocht Ria een woning in een beschermde woonvorm. De WMO werkte niet mee. Men was niet overtuigd dat Kees dit nodig had. Na acht maanden tobben was er eindelijk een plek geregeld. Kees heeft nu ook een mentor en binnenkort komt er een bewindvoerder. Ria kan eindelijk een stap terug doen.

Hoe gaat het nu?

Het contact met Kees gaat moeizaam. Hij leunt nog behoorlijk op haar. Wel zijn de kinderen eerste aanspreekpunt. Zij zien nu beter wat hun moeder heeft moeten doorstaan, maar de scheiding blijft moeilijk voor hen. Door de gezinssituatie hebben ze ook een rugzakje. Kees stelde bijvoorbeeld heel hoge eisen aan hen. Bezoeken verlopen onvoorspelbaar en Kees is nog regelmatig ongeremd. Dat maakt het voor de kinderen lastig. Ze stelt nu vast dat ze naar de kinderen toe te weinig open over is geweest over de situatie.

Pim constateert dat hij destijds zag dat de crises niet meer te hanteren waren en hulp aan Kees niet meer mogelijk was voor Ria. Soms heeft een buitenstaander een heldere kijk op hoe het er werkelijk voor staat.

Balans terugvinden en behouden

Ria heeft veel steun van Kwadraad maatschappelijk werk, de praktijkondersteuner en een fysiotherapeut en masseuse die haar al jaren kennen. Daar kan ze haar verhaal kwijt. Recent ging Ria met pensioen. Van een overvol zorgend en werkend leven naar bijna niets. Ze moet haar eigen weg zien te vinden. Dat kost tijd.

Tips

Ria heeft een aantal tips voor mensen in dezelfde situatie:

  1. Zorg voor jezelf en vraag ruimte voor jezelf.
  2. Volledig wegcijferen is niet goed, maar het is lastig wat dan wel. Dit is ook heel persoonlijk.
  3. Maak je eigen keus: niemand kijkt achter de voordeur, maar veel mensen oordelen gemakkelijk. Scheiden wil niemand, maar soms heb je geen keus.

Vanuit de deelnemers komt de tip om het boek Leef je eigen leven van Melody Beattie te lezen. In dat boek staat het zorgen voor jezelf centraal. Een boek waarin zorgen voor jezelf centraal staat.


Ondersteuning naasten GGZ | Kompassie

Mantelzorgers GGZ kunnen terecht bij Kompassie voor ondersteuning in de vorm van een luisterend oor, begeleiding, informatie en advies. Deze ondersteuning wordt geboden door familie-ervaringsdeskundige familiecoaches van Kompassie, is kosteloos en er zijn geen wachtlijsten. Het maakt daarbij niet uit of uw naaste in behandeling is bij een GGZ-instelling of niet.

Voor het maken van een afspraak met een familiecoach kunt u een mail sturen naar mantelzorg@kompassie.nl. Of bel naar (070) 427 32 40 en vraag naar Esther van der Meer of Merel van Aardenne

Meer informatie over ondersteuning naasten GGZ