Landelijk dekkend netwerk zelfregiecentra vergt structurele financiering
Steeds meer mensen met psychische klachten weten in Nederland de weg te vinden naar een zelfregiecentrum of herstelorganisatie. Sinds 2016 is het aantal centra verdrievoudigd naar circa 120 waarmee jaarlijks ongeveer 80.000 mensen met een psychische kwetsbaarheid worden bereikt.
Bron: MIND
Deze laagdrempelige vormen van hulp en steun krijgen hoge waarderingen en dragen wetenschappelijk aangetoond bij aan herstel. In het Integraal Zorgakkoord staat dan ook terecht dat binnen vijf jaar een landelijk dekkend netwerk van laagdrempelige steunpunten zoals zelfregiecentra moet komen.
Maandag 17 april bezochten Tweede Kamerleden Van der Hil (VVD), Raemakers (D66) en Mohandis (PvdA) en de beleidsmedewerker van Lisa Westerveld (Groen Links) op uitnodiging van MIND het zelfregiecentrum Kompassie in Den Haag. MIND vraagt hen om in de komende Kamerdebatten te pleiten voor structurele financiering van de zelfregiecentra.
Werkbezoek laat zien hoe zelfregiecentra werken, lonen en waardering krijgen
Tijdens het werkbezoek zagen en hoorden de Kamerleden en beleidsmedewerkers dat zelfregie- en herstelcentra het hoogst worden gewaardeerd van alle vormen van ggz zorg en ondersteuning met een 7,7 (bron: Trimbos-instituut Panel Psychisch Gezien 2021). Het lotgenotencontact dat hier wordt geboden, draagt wetenschappelijk aangetoond bij aan herstel. En het loont: uit impactonderzoek blijkt dat minder zorggebruik, bijstandsuitkeringen, overlast in de wijk en ontlasting van mantelzorgers elke geïnvesteerd euro in lotgenotencontact €4,50 oplevert aan lagere maatschappelijke kosten.
Good practice Kompassie
De kracht van zelfregiecentrum Kompassie in Den Haag, opgericht in 1998, is dat de hulp en steun die zij bieden gratis, laagdrempelig, zonder afspraak en met ervaringsdeskundigen is. De 11.000 jaarlijkse contact met mensen met een psychische kwetsbaarheid zijn gebaseerd op peer-to-peersupport en gelijkwaardigheid. De kracht zit in de bejegening, het teamwork en de tijd die voor iemand genomen wordt waardoor Kompassie een landingsplek is voor kwetsbare en soms moeilijk bereikbare doelgroepen. Belangrijke functie van het zelfregiecentrum is de herstelbevorderende ondersteuning zoals de wachttijdondersteuning. Deze is de afgelopen twee jaren verdriedubbeld: van 362 afspraken in 2020 naar 1053 in 2022. In 86% van de gevallen hielp de wachttijdondersteuning mensen hun situatie te verbeteren.
Belangrijk thema: structurele financiering
Het Integraal Zorgakkoord bevat de afspraak om binnen 5 jaar te komen tot een landelijk dekkend netwerk van laagdrempelige steunpunten zoals zelfregiecentra waar iedere inwoner, met name mensen met EPA, toegang tot heeft. Dit biedt echter nog geen garanties. De kosten vallen onder de WMO. In gemeenten gaat veel geld naar maatwerkvoorzieningen, terwijl de mogelijkheden voor zelfregie en herstel in de sociale basis de behoefte aan veel andere hulp en ondersteuning kan voorkomen. De bekostigingstitels zijn zeer divers en wisselen per gemeente. Elk jaar moet financiering door de zelfregie- en herstelorganisaties opnieuw worden aangevraagd, wat zeer tijdrovend is en veel onzekerheid geeft. MIND pleit bij de bezoekende Kamerleden voor geoormerkt WMO-budget voor zelfregiecentra en herstelorganisaties en meerjarencontracten. Op woensdag 19 april debatteert de Tweede Kamer over de ggz en suïcidepreventie.
Lees meer in het position paper van MIND over zelfregiecentra en herstelorganisaties.